Borroka ala ihes
Jokin Apalategi
Borroka ala ihes
Jokin Apalategi
Utriusque Vasconiae, 2017

 

I. AGERRALDIA

 

Lehen ekitaldiko jokaleku bera da. Orain, arantxa, iņaki eta jon dira jokalekuan ageri. Eserita daude.

 

ARANTXA: Agintarien erabakiaren berririk ez dugu oraindaino. Baina, ez dio axolik. Zuzendariaren plangintzari ezezkoa eman genion. Gaur une hartan emandako ezetz hura geroz eta hobea aurkitzen dut.

IŅAKI: Egizale ginen eta kontzientziako erantzun bat izan zen gure idatzi hura. Eta ondo jokatu genuenaren kontzientzia ukanik, nola sinesten ez duguna baiezta genezake?

JON: Mundua jausten bada ere, ez! Hori ezin daiteke onartu!

IŅAKI: Gure gizarteari lagundu nahi badiogu, beti ausardiz eta zuzentasunez jokatu behar dugu. Kosta ahala kosta!

JON: Jokaera oro gizartea hobetzeko izan dadila!

ARANTXA: Bizia, jokatzeko jasoa dugu, orduan, arriskatu egin behar dugu.

IŅAKI: Bakea eta maitasuna nahi zituela. Guk ez al ditugu nahi?

JON: Mundua aurkitu izan dugunean errespetatzea, bakea zerbitzatzea al da? Bakeak dinamika bat ez al dauka?

ARANTXA: Bakea, emaitza da. Eta izadiak erakusten digunez, fruitua eman dezan, aurrez zuhaitzak hazi egin behar du. Ondorioz, hosto eta lore, eta azkenik fruituak izango ditu.

JON: Nor da lurrean hazia jarri orduko, fruitu bila doan nekazaria?

IŅAKI: Zeinek eskatzen dio fruitua landare jaio berriari? Eta fruiturik ez daukalako, ebakiaz surtara botatzen du!

ARANTXA: Hori egingo lukeena, zoro ezdeusa litzateke.

JON: Bakea bai, zer nahiago!

ARANTXA: Baina, bake hazirik erein al da gure gizartean?

IŅAKI: Noizbait ereina izan bada, nork ureztatzen du? Nork jorratzen du?

ARANTXA: Aurkitzen al da bake hazirik?

JON: Bake printza ederrak badira! Gizaki zuzenak ere ageri dira!

ARANTXA: Betikoa! Baina, gizartearen muinetara sartzen bagara, zer? Zuzentasuna, egia, maitasuna eta askatasuna bakearen oinarri direnez, zer nolako neurria daukate gure gizartean? Are gehiago, zuzentasuna ardura al da?

IŅAKI: Eguneroko predikua da: bakoitzari berea eman behar zaiola.

ARANTXA: (Ironiaz) Formula salbatzaiiea! (Eta serioski arituz) Baina, izate mailan ageri al da?

JON: Eguneroko bizitzan, gizaki zuzenak ere presondegian sartzen ikusten ditugu, areago doana, zuzentasunaren izenean!

ARANTXA: Zenbatek protesta egin dute?

JON: Izerdi hotzaren erantzuna. Harresi zekena

ARANTXA: (Zutiturik otoika) Nor da gizakia beste bati bizia kentzeko? Nor da izadiak oparitu dion askatasuna ebakitzeko? (Aurrerantzean ere zutik jarraituko du)

IŅAKI: Ezin da uko hala ere, justiziaren izenean egindako hainbat ekintza eder badela!

JON: Erresto bat beti daiteke salbu!

ARANTXA: Gizartean, gizakien elkargo bezala ere, zuzentasun egarria betikorra da.

JON: Estruktura saldoan ustelkeria asko bada!

IŅAKI: Giza-zuzentasunik ez balitz, mundua birrinduko litzateke.

JON: Horren osagai, zigor jasak milaka behar dira.

IŅAKI: Jatorrizko legea ez al da argia?

ARANTXA: Zeharo ukatzen duten juristak badira.

JON: Eskubideak dinamikoak izan behar dira.

ARANTXA: Mundua beti bilakatzen ari denez, hala izan behar du.

JON: Gizadiaren lehen estadioan, lanaren berezko zatiketa besterik ez zegonean, alegia, eskubide eta betebeharren arteko bereizketarik ez omen zegoen

IŅAKI: Baieztapen horrek funtsik ba al du?

JON: Aldeko serioak dauzka.

ARANTXA: Muga gaitezen gaurkora eta gure herrira.

JON: Eskubideak erabiliaz, konformismo giroaren aurka joan direlako kondenatuak badira.

IŅAKI: Kontuan behar dugu, gaurko gaztediak zuzentasun sentsibilitatea erneago daukala.

ARANTXA: Agintariek, giroan gaindiz irteten dena, ez dute begiko.

JON: Orduan, zuzentasunez jokatzea, agintariei komeniko zaiena egitea al da?

IŅAKI: Hori ezin onar litekeela, garbi dago, baina, kategoria eta mentalitate bera ez dauzkagu.

JON: Ez, gizaldi bakoitzak, bere ahalbide mugatuak dauzka.

ARANTXA: Beti hesi bera: bi mentalitate bata-bestearen aurka!

IŅAKI: Gizaldi guztien historiak gauza bera erakusten digu.

JON: Eta beste bat: Egundaino gizadiari gehien aportatu dioten gizakiak, garaian garaiko agintariek gaizki tratatu izan zituztela.

IŅAKI: Esaerak ondo dio: Bere herrian inor ez dela igarle! Ez eta bere garaian ere, gehituko nuke nik.

JON: Zer axola dio gizartean fama izan ala ez!

IŅAKI: Mundu honetan gizakiak daukan ohore kuttunena da.

JON: Eta bizitzak, behar dituela usai gozoak?

ARANTXA: Gizartean dugun kapa sakonena ere bada.

JON: Horrek ez al du gizakia derrigortzen, behartzen?

ARANTXA: Ezpairik ez, determinismo bat sortzen duela.

IŅAKI: Zer dela eta?

ARANTXA: Askatasuna dugu dohainetan gailurren.

Eginkizun orduan norberaren aukera, alegia!

IŅAKI: Eta zer, gizarteko famapean askatasunik ez dagoela?

ARANTXA: Laborategian litekeena da, baina, bizitzaren sena besterik izan ohi da.

JON: Uztarpetasun ankerraren eragilea da.

IŅAKI: Ez duzu sustraitik galtzerik itxarongo?

JON: Horretarako gizartearen zimenduak aldatu beharko lirateke.

ARANTXA: Gizadiaren bizi erritmoa aldatu.

IŅAKI: Nor egin daiteke enpresa horren kargu?

JON: Iraultzaileak deitzen dituzte euren buruak.

IŅAKI: Beraiek gure jarraibide?

JON: Haien ausardiak berekoikeria oro baztertzen du.

IŅAKI: Iraultzaile hitza, gizaki gaiztoaren sinonimo ez al da?

ARANTXA: Ezin ukatu burugaldua izendatzeko ere erabiltzen dela. Baina, gurekerian gogaitzen gaituen oro izendatzeko ere, ez al darabilgu?

IŅAKI: Ondorioz zer, gaurko iraultzaileak santu direla?

JON: Nazareteko Jesus ere garaiko agintariek iraultzailetzat kondenatu zuten.

IŅAKI: Kristautasuna iraultza izan zela?

JON: Sorreran hala izan zen.

ARANTXA: Zalantzarik ez, iraultzaile zela, konformismoa aitortzen zutenentzat.

JON: Gaur hala ez bada, konformismoa onartu duelaren seinalea.

IŅAKI: Lehenbiziko trabak gainditzean hala izan zela dirudi.

JON: Maisuaren espiritua non gelditua da?

ARANTXA: Borroka txinparta, esentziazko aitortu zuen.

IŅAKI: Badira oraino dutenak. Izan ere, edozein gaitan bezala honetan ere, esistentzia kontsideratzeak mugarik gabeko mailak agertzen dizkigu.

JON: Nik egitura planoan zaharkitua aurkitzen dut.

ARANTXA: Motorrik gabeko itsasontzia.

IŅAKI: Gizakia osatzeko paregabea da. Bestela, begira historian zehar izan duen gidaritza. Ekaitz eta mendebal guztien artetik pertsona salbatu du.

JON: Gizakiari, naturaz dauken ausardia ez al dio urritzen?

ARANTXA: Abstrakziori lotuaz, ihesa ez al da?

IŅAKI: Haztatzen ez den oro irreala dela?

JON: Gure ahuleziak estaltzeko aitzaki ederra!

ARANTXA: Nork muga dezake gizakiaren dohain sortzaile oro? Zeren izenean?

IŅAKI: Gizakiaren egarria iraultzaz agortu behar al da, orduan?

JON: Balora dezagun adorea, kemena...!