Eguberri-Aizeak, Imanol Ziarsolo
Egan, 5/6-1956

 

ZORTZIGARREN ATERALDIA

 

Barregarri, artzaiak, angerua ta Sendi Donea

 

(Artzaiak arkume bat edo beste ekarriko dute lepoan eta kaiku esnea eskuan. Artzaiak azaltzen dira kantuz: )

 

Lan, labaraba lan, labaraba lan, lan lan lan.

 

BELTRAN: Auxe da auxe! Txarles gurea ordirik datza.

                Batzuk atxurra esan oi dute, beste batzuk lebatza;

                Sabel barnean korapilloa, barnean berriz mataza;

                Emazteari esango diot, laister ezpa'zera altxa.

 

(Jeikiko da «Barregarri» ta saltaka as¡.)

 

BARREGARRI: Laran larara raran lararan.

                Labarabarabaran labarabarabaran.

LORENTZO: Esaik mutil; modu orretan zerk arabil?

BARREGARRI: Iru deabruk erruki baga.

                Lasta-sakua bainitzan ala

                Astindu deustez estiak

                Mediku baga sendatu zaidaz

                Dituden ezur guziak.

GABRIEL: «Matasanoen» eskuan

                Kontuz ibili munduan

                Osasun ona duana ere

                Sartu oi dute zuluan

 

(Angerua agertuko da kantatuz: «¡GLORIA IN EXCELSIS DEO!». Arritzen dira artzañak, eta banan-banan esango dute:)

 

LORENTZO: Ene lagunok... zer ete degu arako misterioa?

                Txoritxoak lez egoak dakartz, gozoa bere aoa.

                Zorionean alkartu gera guziok toki batera;

                Angeruzko ejerzitoak, jetxi dirade lurrera.

                Egundo bere ez det ikusi nere bizitza guzian

                Zu bezelako gizon ederrik gure Belen'go mendian.

BELTRAN: Angerua dek; ez dek gizona

                Orren abegi ederrakl Ziur-ziurki garaltzen ditu

                Zelaietako eperrak.

                Kantari asko arkitzen dira

                Jerusalen'go temploan;

                Doñu eztitsuagoa dabil

                Angeru onen aboan.

BARREGARRI: Beltranikotxo ortxe dabiltzu eleizetako kantari;

                Erleak eztu eztia egin astoarentzat janari.

ARITXA: Berau ikusi detan unetik orra ene pentsamentua

                Zeruetako gloriagaitik utzi nai det nik mundua,

                Lekarotz baten bizi nai nuke, otoi beroak egiñik

                Bedarra jan da ura edanez, antxe neu bakarr-bakarrik

BARREGARRI: Mutil au laister egingo zaigu santu andi eta altsua

                Alboan palta iakionean ardautxoaren zatua.

                Aritxabatxu maitea; iakin zak nere ustea

                Penitentzia egite ori eztala intxaur saltzea.

TOMAS: Betaurrekoak iarri egizak, Txarlesikotxo laztana;

                Esan egidak zer misterio etorri zaigun gugana.

GABRRIEL: Onen aboko mintzo gozoa aditu detan puntuan

                Argitasun bat nabaitu det nik nere biotz barruan.

                Artzain ez iakina nintzan ni; biurtu naiz «sabio»

                Nere ustez mundu guziak, zuri bat eztu balio.

BARREGARRI: Berriketea ugari dizu Gabrieliko gureak

                Biar goizeko beste alderantz itzuliko dik aizeak.

                Sekulan iñok eztu ikusi onen antzeko konturik

                Nere ustetan laguntxo denok osoan daude ordirik.

                Ez al dezute egosi oindik arratsaldeko saltzea?

                Txakolin orrek lausotu diote euren begi tartea.

 

(Angeruarengana zuzendurik.)

 

                Orain jolasak alde bat utzi eta jo zagun arira:

                Zuri begira nere lagunak oso lelotu dira.

                Egazti-antzo azaldu gizon arrigarrizkoa,

                Iakin al leike Belen-aldera ekarri dezun asmoa?

ANGERUA: Ni naiz, zeruetako Iaunaren angerua

                Zerutik dakartzuet gaur berri eztitsua,

                Pozez ase zaitezte, Belen'go pastoreak;

                As¡ dira zabaltzen zeruetako ateak.

                Dontzella bategandik jaio zaigun Umeak

                Osoan bete ditu Iainkoaren legeak!

                Dontzella dontsu onek izena du Maria.

                Erakutsiko digu sortu dan eguzkia.

                Iaungoikoa, ume; Ama, birgiñea;

                Orra jazokun bat, berdiñik gabea.

                Iru Errege Mago izarran atzean

                Bisitatzera datoz ganbelu gañean.

                Gogo onez diranak euren ondorean

                Pakean bizi nairik Aurraren mendean.

                Erregek urrun datoz, gu gaude urrean

                Jesus adoratzeko prestatu gaitean.

                Eta pozez guziok Jauntzat aitortzean

                Auspaz jarriko gera Beraren aurrean.

 

(Erdi-erdiko ate biribilla irikiko da, ta antxe agertu Sendi Donea; Jesus seaskan, Ama Birgiñea exerita ta San Jose zutik bere makilla loratuarekin. Jesusen jaiotzari dagokiozan zertzelada geientxoenak jarri bitez. Asto-idien irudi, lasto ta abar.

Sendi Donea agertu danekoxe, urrengo kanta ori abestuko da biziro barnean ta angeru ta artzaiak belaunikatuko dira. Artzaiak bi lerrotan zabalduko dira, angerua erdian aurrenen jartzen delarik.)

 

KANTARIAK: Jesus, Jose, Maria!

                Guregaitik odola emango dubana

                Ezta beste biotzik baizik Jesus'ena

                Eta gu salbatzeko, kenduaz obena,

                Auspaz adora zagun biotzik onena.

AMA BIRGIÑA: Adoratzen zaitut Jaungoiko zeranez;

                Laztan egiten dizut Semea zeranez.

SAN JOSE: Zeruak eta lurrak Zeureak izanik

                Nola etorri zera mundura billosik?

                Auxe da auxe! Jauna ukullu baten

                Guri apaltasuna erakustearren!

                Arri ta orma utzi dezu Zuk mundua

                Arrituta baita ere kantari zerua!

GABRIEL: Baimena emoiguzu Amatxo maitea

                Adoratu dezagun auspaz Zure Semea;

                Zeruko Erregea dala ba'dakigu

                Angeruan aotik aitua bai degu.

AMA BIRGIÑA: Artzaitxuok, etorri zaitezte barrura;

                Zuek konsolatzea da Onen ardura.

                Otoi egiñaz as¡ zaitezte eskatzen

                Jesustxok ezpaitaki ezertxo ukatzen.

 

(Angerua. Jesus'en ondora juango da, ta Bera zaintzen gelditu zutik.)

 

(Artzaiak eskintza egiten asiko dira.)

 

GABRIEL: Gutxiagaitik parkatu,

                Emon gurea ba'degu;

                Zure Seme Jaun orrentzat

                Esne pitin bat dakargu.

AMA BIRGIÑA: Ez orregatik estutu;

                Borondatea ba'dezu,

                Borondate on ori Onek

                Laister ordainduko dizu.

BARREGARRI: Emon-gurea, emon-gurea;

                Emon-gurea, nerea:

                Zerbait ekarri nezaken neuk be

                Jan ezpanuben guzia.

                Emon-gurea, emon-gurea...

                Auxe bai dala lotsea!

                Ganora gabe len gastatuta

                Zer emon ez izatea.

                Bestekaldetik jazo zaitana

                Mirarietan andia:

                Nundi ta nola eztakidala

                Kendu zait neke guzia.

AMA BIRGIÑA: On-izate guzia zerutik,

                Jaun onen eskuetatik.

                Biotz-biotzez eman eiozuz

                Eskar beroak Beroni.

BARREGARRI: Utsik ba'nator parkatu;

                Borondatea bakuzu:

                Beti-betiko izango naiz ni

                Ama-Semeon kriadu.

                Eskartxu eske naukazu,

                Ez arren orain ukatu:

                Jesusikori bear diot nik

                Billantziko bat kantatu.

GABRRIEL: Zuk billantziko bat kantatu eta

                Nik kabriolak dantzatu.

                Jainkoa gizon egin zaigu-ta

                Mundua pozik daukagu.

 

(Portaleko atea itxiko da ta antzez-tokian artzañak lotuko dira bakarrik dantzari ta kantari.)

 

ARTZAÑAK: Eguerri-olentzaro, ganera Gabon;

                Gau ontan egin zaigu Jainkoa gizon.

                Au miraria!

                Gora Jesus, Jose ta Maria!

                Baita zerua,

                Arako degu asmo osua.

                Poztu gaitezan,

                Dantzari bertan sartu gaitezan,

                Dantzari bertan sartu gaitezan,

                Laran lararan, laran laran laran.

 

(Kantari ta dantzari antzerki-tokiari ostera bat emanez, ezkereskubitako atetik ateratzea dijoazala, oiala geldika itxiko da.)

 

AMAIA

 

Eguberri-Aizeak, Imanol Ziarsolo
Egan, 5/6-1956