Iluntasunean, uraren erreflexuak mugimenduan ikusiko ditugu. Erreflexu horiek hormetan ikusiko ditugu. Telefonoak hautsiko du bakea. Poliki-poliki, ilunpetan galduta eta ezkutatuta dagoen ana mugitzen ikusiko dugu, eta oso geldo altxatuko da.

Argia indartuko da, eta anak telefonoa nola erantzuten duen ikusiko dugu.

 

ANA: Bai, nor da? (...) Bai? (...) Ion, ez dizut entzuten. Ion... (Eskegiz) Ditxosozko telefono zaharrak. Molestatzeko besterik ez dute balio. Deituko du nahi badu.

 

Telefonoa hartu eta mugimendu azkarrez dei bat egingo du.

 

            Batez! Ez du koberturarik. Ba, tontakeriaren bat izango du.

 

Aharrausika.

 

            Mmm... esna ametsetan geratu naiz. Ai, bero goxo honekin... ze gustura nagoen! Hotzak uzkurtu egiten nau. Tira, beroa ere ez dut gogoko. Hemen... gustura nago, bai, tenperatura ona da-ta. (Isiltasuna) Akaso bertara ohitu naizelako izango da. Agian bai. Baina ohitu egin naiz gustatzen zaidalako? Ala ... ohitu naizelako gustatzen zait? (Barrez) A ze nahaste borrastea. Ez!, a ze tontakeria. Tontakeriak besterik ez zaizkit bururatzen. Hori esaten du behintzat nire senarrak, eta egia esan, arrazoi osoa du. Tira, utikan! Bai, ahaztu eta kito. Hori da.

            Ikusten zein erreza? Ezabatua! (Ikusleei begira) Tira, ni jardun eta jardun eta jardun etengabe berriketan aritzen naiz, eta... ez zaidala batere kostatzen ematen du, baina bai zera! Sekulako lotsa ematen dit nire burua entzuteak.

            Arraroa egiten zait. Zeinekin ari naizen ere ez dakit!

 

Berriz ere telefonoak joko du, eta solasaldia moztuko dio.

 

ANA: Ion? Entzuten didazu...? A, bai. Orain bai, lehen ez zenuen koberturarik. (...) Zer? (...) Ai ama, egia! Ai, a zer kalamidadea!. Ezta gogoratu ere...

 

ion irtengo da eszenatokira eta anarekin hitz egingo du, telefonoaren bidez baina. Argiak ion argiztatuko du, eta ana erdi-itzal moduko batean geratuko da.

 

ION: Joder, neska, ez al dituzu urtebetetzeak noiz diren apuntatzen? (...) Ba eskerrak anaiak abisatu didan...(...) Aizu, ba batez, ez duela atera nahi, eta azkenean denak amaren etxean elkartuko garela erabaki dute. (...) Eta opariren bat-edo erosi beharko zaio, ez?... (...) Nik zer dakit! Hori zuk jakingo duzu, nik gauza horietaz ez dut ulertzen. Erosi iezaiozu ilusioa egingo dion zerbait, polita den zer edo zer. (...)

 

ion eszenatokitik aterako da. anak telefonoz hizketan jarraituko du.

 

ANA: ... Ufa, ze zaila! Ze... zure amak denetik dauka... Tira, ba... begiratuko dut, ez dakit, bilatuko dut zer edo zer. (...) Bai. (...) Ion?

 

Telefonoa eskegi dio eta segundo batzuetan pentsakor eta isilik geratuko da.

 

ANA: A ze oparitxoa! Emakume hori denarekin! “Berezi-berezia”... Ni ondo tratatzen nau eta horrela, baina ama batentzat, errainak beti dira “kanpokoak”, eta zu baino hobeak... hamaika ba dira. Ez nago ni oparitarako. Beranduxeago joango naiz, eta ea zerbait ikusten dudan... Zertaz ari nintzen? A, bai, hitzegiteaz! Eta ez dakidala nori hitz egiten diodan, horrela ozen hitz egiten dudanean. Baina egia esan, geroz eta gehiagotan aritzen naiz ahoz gora hitz egiten. Ozen. Ez dakit, norbait... irratirako, edo telebistarako elkarrizketa bat egiten ari zaidala iruditzen zait, eta nik patxadan hitz egiten dut, gustura. Eta batzutan hitz... dotoreak ere ateratzen zaizkit, normalean erabiltzen ez ditudan horietakoak. Nola erabiliko ditut hitz dotoreak? Zeinekin? Ez dut inorekin hitz egiten-eta!

 

Alde batera begiratu eta beste ideia bat datorkio. Irribarretsu.

 

            Kamara bat beti atzetik daukadala iruditzen zait, nire bizitzari buruzko filma errodatzen duen bitartean. Eta berriketan aritzen naiz, etengabe hizketan. Eta dena ondo ateratzen zait, primeran. Alegia, nire bizitzak norbaitengan interesa pizten duela iruditzen zait.

            Amestea libre da, ez? (irribarretsu) Zer edo zer... berezia egitea gustatuko litzaidake. Ez dakit ba, pelikula baterako Hollywood-etik deitzea, Julia Roberts-en lagun zatarrarena egiteko besterik ez bada ere! Edo... plaza batean txaloka dabilen jendetza ikaragarri baten aurrean mitin bat ematea (barrez).

 

Jendetza ikaragarri bati hitz egingo balio bezala.

 

            Ezin dugu “inork” Unibertsoa eros dezan onartu. Inork. Hori gure ametsak lapurtzea litzateke. Eta norbait halako gauza handia lapurtzeko gai balitz, jakin dezala: gure zoriontasuna lapurtzea leporatuko genioke! Eta hori jaun andereok, planeta honetako gizon eta emakumeok: ezin dugu onartu!

 

Batera eta bestera begiratuz eskerrak emango ditu. Isiltasun apur bat. Eta bere onera etorriko da.

 

            Iufa! A ze gustura geratu naizen. (Barrez)

            Hau antidepresibo horiek baino hobea da. Eskerrak nik dakidan batek ez dizkidan gauza hauek entzuten, bestela... zuzenean zoroetxera bidaliko ninduke. Seguru. Ene, bera ez da batere fantasia zalea, kia! Halako “hausnarketek”urduri jartzen dute... hara: “hausnarketak”, hauxe da nik lonekin normalean erabiliko ez nukeen hitz horietako bat. Ikusten? Ez naiz ausartzen berarekin horrela hitz egiten. Tira, ausartu edo... ohitu. Eta gertatzen dena da, ez dituela nire fantasiak gogoko, eta azkenean, fantasiak izateari utzi egiten diozu. Bai, berari hondartza ez zaiola gustatzen? Eta auskalo noiz ibili ginen azkenekoz ur-ertzean elkarrekin paseatzen. Edo-eta zure lagun bat ez duela gogoko, eta ez dakit sinpatiagatik edo mimetismoz baina azkenerako zuri ere ez zaizu batere gustatzen eta konturatu gabe, pixkanaka-pixkanaka, hitz egiteari uzten diozu.

 

Akzioarekin jarraituko du baina une batez isilik geratuko da, esan berri duen horretan pentsatzen.

 

            Eta... berdina gertatzen da zure gurasoekin. Ioni, nire ama saltsera hutsa iruditzen zaio eta asko hitz egiten duelako oso urduri jartzen da. Ez zaizkio asko hitz egiten duten pertsonak gustatzen. Larritu egiten da eta horixe gertatzen zaio nire amarekin. Ion ulertzen dut, hara: ikusi egiten dut! Ze... nire ama berarekin atsegina izan nahian, hitz egiten hasten da isildu ere egin gabe, eta Ion itotzen hasten dela nabaritzen dut, eta egia da, nire ama itogarria da. Baina, ikusten? Lehen ez nuen ikusten, eta orain berriz, bai. Eta Ion itotzen da, neu ere itotzen naiz, eta azkenean, askoz nahiago gurasoen etxera ez joatea.

            Uste dut amak ez duela Ion ulertzen, bai, ez duela gustokoa antzematen dut. Ederra kontua! Baina Ion niri gustatu behar zait, ez da hala? Berak gogoko duela? Primeran! “Aixkiria”... zerbaitegatik daukate amaginarrebek halako ospe txarra. Jakina, izan ere, egun batetik bestera, zuri errieta egitetik, eskubiderik gabeko senitarteko bihurtzera pasatzen dira, (barreak)... Hori ona da. Senideak dira baina bigarren mailakoak. Eta noski, Ion ez zaio nire amari esaten hasiko “Rosario, isildu zaitez behingoz, nazkatzen nauzu-eta”. Ez, hori oso fuertea da. Baina sentitzen du. Eta esaten nuena ba, bigarren mailako senidea da, zeren azkenean, zu senarrarekin bizi zara, eta jakina, amaren etxera joateri uzten diozu.

 

Telefonoz hitz egiten.

 

            “Ez, ez... Bere lehengusu batzuk datoz eta kanpora joango gara bazkaltzera. Mmm... paella egin duzu? Ze goxoa! Bai, datorren astean bai. Tira ama, musu bat. Bai, bai, nik ere maite zaitut...”

            Mmm ... paella gustatzen zaidanarekin! Pentsa, orain paella amak prestatzen duenean bakarrik jaten dut. Ioni ez zaio gustatzen, ezta batere ere, eta horrexegatik ez dut inoiz prestatzen. Esandakoa, bikotearen gustuetara moldatzen zara, hori horrela da. Pixkanaka, elkarri kutsatzen joaten gara. Dena dela, nik uste dut errazago ohitu naizela bere gauzetara bera nireetara baino.

 

Pentsakor geratuz.

 

            Garai batean, gauez afaltzen ari ginenean irratia entzutea ikaragarri gustatzen zitzaidan, bai. Ahots eder horiek, hitz zehatzekin mundua zein gaizki dabilen azalduz ...

            Otorduetan konpainia egiten zigun opari bat zen. Ze ...Mahaian eseri eta ezer esatekorik ez edukitzean sortzen den isiltasuna oso deserosoa izaten da. Ez zait batere gustatzen. Badirudi, isiltasun horretan zure bikotearengan gustuko ez duzun hori dena entzun dezakezula. Aurpegi zurbil hori, gaizki moztutako bizarra, atzazal zikinak, jaterakoan hortzen “kras-krasa”, oinen etengabeko dantza edo mukiak goratzearena. (Azken akzio hauek eginez) Gorputz txarra jartzen dit. (Ikusleei begiratu) Tira, badirudi lonen ezer ez zaidala gustatzen. Ez, ez da hori. Une horietan dena herdoilduta sumatzen dut. Egoeragatik da. Jakina, baina ondoeza sortzen dit, rollo txarra. Eta ez dakit beragatik den, edo nigatik, baina azkenean, isiltasunaren soinua bere jenio txarrarekin bete behar izaten du...

 

Dagoen tokitik ihes egin eta irratia piztuko du.

 

            Bai. Nik berak baino gehiago etsitzen dut. Ez dakit emakumea naizelako den edo zer. Beharbada, emakumeak genetikoki prestatuagoak gaude barrura irensteko. Bai, fisikoki jasaten ez duguna animikoki jasaten dugu. Hau gustatu egin zait.

            Bada jolas bat oso gogoko dudana: pentsatzea, nolakoa izango litzakeen nire bizitza, baldin eta... adibidez, beste eskola batera joan izan banintz. Agian ... (Pentsamenduetan murgilduta) Ez, ez zen berdina izango. Baliteke beste “señorita “ Rosa bat egotea beste eskola horretan, baina ez litzateke horren gaiztoa izango. Garai hartatik bera ezabatuko nuke, eta seguruenik, nire haurtzaroa askoz ere hobeagoa izango zen. Oraindik bere aurpegi zurbil hartaz gogoratzen naiz, zas! Bere begiak nire ikasmahaian iltzatzen zituenean, banekien nigana zetorrela, eta oraindik, bere ahots zakarra entzun dezaket nire belarriak zulatzen: “¡Señorita Sanchez, qué poca sangre tiene! Así no va a hacer carrera”.

            Alderantzizkoa esan zezakeen, ez? Ni hankapean izateko behar nazkagarria...!

 

Amorruz nahi gabe kafea isuriko zaio, eta garbitzeko trapu baten bila joango da.

 

            Sonia ere ezabatuko nuke nire bizitzatik. A ze laguna! Zeozer nahi zuenean, irribarre egiten zuen.... tira, niri irribarre, uste dut, pare bat aldiz baino ez zidala egin.

            Bai, hor ibiltzen zen beti, bere akolitoak ni baztertzera animatzen. Zerria! Hain zoragarria bera, eta ikusi orain... To, merezia. Ba pozten naiz. Ez nuke poztu behar? Baina pentsa dezaket. Tira, denok egiten dugun bezalaxe.

            Ikusi nuen azkeneko hartan ez nuen ezagutu! Hori da zahartzea!. Bi minututan eman zidan bere bizitzaren berri. Senarrak abandonatu zuela, bi haur txiki zituela eta gurasoenera joan behar izan zuela bizitzera, bere gurasoak zahartuta zeudela eta zaindu egin behar zituela... “Eta zu, zer moduz? Oso guapa zaude”. Eta nik (irribarrez kontent) “Ni primeran” Nik ez nion nire bizitzaz tutik ere esan. "Begibistakoa da, bai. Tira, zu beti izan zara oso guapa”.

 

Sonia bertan balego bezala, berarengandik urrundu nahita, beste aldera mugituz.

 

            Faltsu halakoa... (Isiltasuna)

            Etxera iristean Margari deitu nion. Urteak neramatzan berarekin hitz egin gabe, baina deitu egin nion. Lastima da Margarekin egoteko aukerarik ez edukitzea. Ikasten jarraitu, mutilarekin hasi... eta galdu egin nuen. Ez zuen telefonoa hartu. Seguru etxean ez duela telefonorik eta mugikorrarekin moldatzen dela (bere bakardadean saminduta).

            Batzuetan, larunbat arratsaldeetan batez ere, Ion tabernara kafea hartzera joaten da, eta nik ez dut hain azkar joateko gogorik izaten. Eta etxean bakarrik gelditzen naiz; halako tristezia bat sartzen zait... Ez beti, baina datorrenean ikaragarria izaten da. Ni baino okerrago dauden guzti horietan pentsatzen saiatzen naiz, izan ere, ni ezin naiz kexatu. Kexatu? Jakina. Bai. Baina, objetiboki begiratuz gero, dena daukat. Bizitzeko txoko txukun bat, argia duena, gehiegi ere ez, baina eguzkia ikus dezaket. Ez dut ezeren premiarik... Hara, behin telebistan ikusi nuen irudi bat daukat buruan sartuta; izugarria: Kamerari begira dagoen ume goseti batena da. Ahoa zauriz beteta dauka, ehunka euli bere inguruan bueltaka, eta berak ez dauka zomorroak gainetik kentzeko indarrik ere. Gizajoa, zertarako kentzen ahalegindu, berehala berriro gainean izango baditu? Aingerutxoa. Eta bere ondoan ama, emakume beltz zimeldua, hustutako eskularru batzuen itxurako titi eroriak dituena, lurrean makurtuta eta geldi. Ikaragarria da. Irudi hori gogoratzen dudan bakoitzean..., eztarrian halako korapilo bat jartzen zait...

 

Hitzik gabe geratu da.

 

            Ze pena, ezta? Ai, ene, a ze pena! Salto batez han agertu eta ume hori neurekin eramateko gogoa pizten zait. Gizajoa. Jode, ez naiz animatuagoa sentitzen. Tristura konpultsibo-maniatico-psikotiko-paranoide horrekin jarraitzen dut. Ez dakit zer esan nahi duen, baina hori da diagnostikoa. Erraietako tristura madarikatua ...

            Horrela nagoenean negar egiten dut. Batzuetan, ordea, hain ondoratua egoten naiz, negar egiteko kemenik ere ez dudala izaten. (Isilunea) Egonean egon. (Isilunea) Bejetatu. (Isilunea) Ezer ez. Existitu? Baita zera ere!

            Hemendik ezin naizela atera sentitzen dut... Giltzaperatuta nago, hemen sartuta bizi, eta hementxe geratzen naiz.

            Bitxia da, baina horrela nagoenean etxea ilunago ikusten dut, bertan dagoen ezer ez zait gustatzen. Zergatik bizi gara arrain ontzi hauetan? Horrela nagoenean, guztiak dirudi zoritxarreko. Giza gorputzaren zentzugatasunaz jabetzen naiz. Nire aurpegiko azala erorita sentitzen dut. Bulldog zahar bat bezalaxe. Eta azkazalak, zertarako dauzkat? Jateko besterik ez dute balio. Eta sabela puztuta.

            Gainera, telebistan entzuten dut:

 

Off-ean, iragarki sensual bat entzuten da telebistan. Lurrin edo larruazalaren zainketarako zerbaiten iragarki bat izan daiteke.

 

ANA: Bai horixe, bizitza bezalakoxea.

            Denak okerrago sentiarazten nau. Ba ote horrela bizi den inor?

 

Hitz egiten ere uzten ez dion sakoneko tristura sentitzen hasi da. Bere onetik aterata. Haserre bizian.

 

            Gezurra! Ezinezkoa da, ezinezkoa!

            Hasteko, Sandrari ogia erostera joaten naizenean, “Kaixo, zer moduz, guapa? Tori, justu ematen dizut. Eskerrik asko” esan eta ez duzu iragarkietan entzuten den musika entzuten. Dena... interesgarriagoa, erakargarriagoa egiten duen musika. Eta “Ken itzazu soberan dituzun kilotxoak” esaten duten horiek? Bai, nondik? E, nondik? Joder, ez dute-ta!

            Munstro bat bezala sentiarazten naute. Nire sabela begiratu eta beste planeta batekoa naizela dirudi, gizakia ez banintz bezala sentiarazten naute. Tira, hondartzara joaten naizen arte. Han, berriro gizaki “normala” bihurtzen naiz.

 

Bere buruari, barrez.

 

            Sarriago joan beharko nuke hondartzara.

 

Eskuan daukan telebistako mandoa ikusi eta irribarre triste bat egiten du.

 

            Sekulakoa da. Zergatik egiten digute... Ez. Zergatik onartzen dugu iruzurra? Mando zahar hau... Zerbait alda dezakegula uste dugu, bai, zerbait garela, eta begira... honelako sakonera (telebistaz ari da) daukan traste bateko kanala besterik ez dugu aldatzen. Ergel hutsak gara.

            (Barrez) Baina niri bizitza aldatu zidan. Ez, telebistak ez, ezta iragarkiek ere. Mandoak. Tira, mando batek. Bizitza aldatu zidan.

 

Gogoratuz, irribarrez.

 

            Mugimendu handia duen saltoki handi horietako bateko nire lehenbiziko lan eguna zen, ikaratuta nengoen. Inoiz ez nuen jendaurrean lan egin. Lauzpabost bezerori kasu egin eta ... halako batean bera agertu zen, duela gutxi erosi eta ez zebilkion mando batekin. Joder, Ioni ez dio sekula ezerk funtzionatzen. Nire laneko lehenbiziko eguna zela eta mantenukoei deituko niela esan eta... lasaiago hitz egiten hasi zen orduan. Handik egun gutxira, taberna batean topo egin eta agurtu egin nuen. Bera, noski, ez zen nitaz oroitzen. Ni beti izan naiz ba ikusezina, kontuan hartzen ez diren horietakoa. Beti pentsatu izan dut inor ez zela sekula nitaz maiteminduko, ez nuela... merezi duen gizon baten arreta jasoko. Bene-benetan sentitzen nuen. Eta irribarrez, ea zertaz ezagutzen nuen galdezka hurbildu zitzaidanean, gorri-gorria jarri nintzen, tomate baten pare.