Isildutakoaren aldarri ozena
Miren Mujika Telleria
Berria, 2023-05-20

      Kabia Teatroak Lavinia antzezlana estreinatuko du datorren astean. Ursula K Le Guin idazlearen izenburu bereko lana du oinarri. Astelehenean egingo dute euskarazko bertsioa.

      Virgiliok latinez idatzitako epopeia bat da Eneida. Augusto erromatar enperadoreak agindu zion hura idazteko, inperioa loriatzeko xedez. Hainbat pertsonaia sortu zituen istoriorako; horien artean, Eneas, Lavinia, haren aita Latino eta ama Amata. Superheroi handi baten gisan irudikatu zuen Virgiliok Eneas. Ordea, bigarren mailako pertsonaia bat zen Lavinia istorio horretan. Haren ahotsa altxatu, eta Laviniaren larrutik kontatuko du istorio bera Kabia Teatroak datorren astean Bilboko Arriaga antzokian estreinatuko duen Lavinia obrak. Euskaraz taularatuko dute astelehenean, hilaren 22an, eta erdaraz, ondoren, asteazkenean.

      “Txanponaren ageriko aldea beti izan bada Eneas heroi handia; baina gu gurutzea aurkeztera gatoz orain, ilargiaren aurpegi ezkutua”, azaldu du antzezlanaren zuzendari Juana Lorrek.

      Ursula K Le Guin idazle estatubatuarrak 2008an idatzitako obra hartu du zuzendariak eredu gisa antzezlana gauzatzeko. “Maisuki idatzi zuen obra Le Guinek. Buelta izugarria ematen dio jatorrizko kontakizunari. Haren eleberria irakurri nuenean, erabat maitemindu nintzen, eta horregatik eraman nahi izan dut eszenara”. Hain justu, idazlearen rola ere eraman du taulara.

      Sei aktore izango dira oholtza gainean: Amets Ibarra (Lavinia), Aitor Gisasola (Eneas), Iñaki Urrutia (Latino), Yolanda Bustillo (Amata), Javier Liñera (Virgilio) eta Karmele Larrinaga (Ursula K Le Guin). “Eneida-ren egile Virgilio eta Lavinia-ren egile Ursula K Le Guin jarriko ditugu aurrez aurre”, kontatu du zuzendariak. “Oso dibertigarria da haiek liskarrean eta hitz egiten ikustea”.

      Maitasunaz, gerraz eta naturaz mintzo da, oro har, istorioa, eta testuinguru horretan jardungo dira pertsonaiak. Zuzendariak azaldu duenez, Laviniak, itxura batean, ez du aukera handirik hain gogorra den istorio batetik onik irteteko; baina bere nahien arabera jokatuta lortzen du, antza, aurrean jartzen zaizkion traba denei aurre egin eta botere guztiei gailentzea. Horretarako, bere sekretua kontatuko dio gazteak ikusleari. Bere izana aldarrikatuko du, horretarako poeta baten, idazle baten eta bi antzerkigileren iritzien galbahea pasatu behar izan badu ere.

      “Emakume azkarra eta patxadatsua da, ingurukoen boterea menderatzea lortu duena”. Hala deskribatu du zuzendariak antzezlaneko protagonista. “Eraso gabe, minik egin gabe eta inor zapaldu gabe nahi duena lortzen duen pertsonaia xalo eta indartsu baten eskutik ibiltzeko gonbita egin nahi diogu publikoari”.

 

      Taularatzeko “gogoz”

      Obra estreinatzeko gogotsu dago Larrinaga. Izan ere, hilabete luzez jardun dira entseatzen, eta “dena pronto egon dadin” azken ukituak “fintzen” eta “zorrozten” ari direla kontatu du. “Obra honek erakutsiko du nola ziren lehen gauzak Italian, eta baita jendearen arteko harremanak nolakoak ziren ere”.

      Erronka handitzat dauka Le Guinen rola egitea bera, baina “prozesu ederra” izan dela dio. “Estatu Batuetako idazle ospetsuenetako bat izan zen Ursula. Irakurtzen hasi nintzen nolakoa zen eta zer egiten zuen. Hartara, saiatu naiz harengana ahalik eta gehien gerturatzen. Zoragarria izan da hura gorpuzteko lan egitea. Merezi du ikustea, hori seguru”.

 

      Adin guztietarako obra

      Antzezlana gaur egungo garaietara egokitu dutela azaldu du Larrinagak segidan, “edozeinek ikusteko modukoa” izan dadin: “Gaiagatik eta zuzendariak aukeratutako planteamenduagatik, Laviniaren muntaketa hau oso interesgarria eta baliagarria izan daiteke gazteek eta hain gazte ez direnek antzinako mitoetara hurbiltzeko beldurra gal dezaten. Antzerkia gure arbasoen istorioen haria mantentzeko eta hura ez galtzeko tresna bihurtu da. Gure lana da egungo etikarekin bat egingo duten hari berriak jostea”.

      Ados dago harekin zuzendaria. Are, “adin guztietako” publikoari eskainitako antzezlan bat sortu du, propio. “Asko pentsatzen dut gazteengan, eta haiengan eragin nahi nuke, batez ere. La Iliada, La Eneida bezalako tituluen aurrean jota gera daitezke, inongo interesik gabe. Uste dut guri dagokigula haiei gure arbasoen istorioak aditzeko interesa piztea, antzerkia oso tresna baliagarria baita horretarako”.

      Salgai daude sarrerak. Arriaga antzokiaren webgunean eros daitezke, eta baita telefonoz edo antzokiko leihatilan ere.